Pierwsze kroki
Początki energetyki w Ostrołęce sięgają 1917 roku, gdy rozpoczęto elektryfikację rejonu, co było związane przede wszystkim z przemysłem tartacznym. W okresie międzywojennym na potrzeby miasta pracowały dwie elektrownie o małej mocy. Pod koniec lat 20. jedyna wówczas elektrownia obsługiwała ok. 1000 abonentów i 5800 zainstalowanych żarówek. Dopiero w 1933 roku, po wybudowaniu elektrowni o małej mocy na rzece Omulwi dostarczano energię elektryczną przez całą dobę, a nie jak wcześniej jedynie w godzinach wieczornych. Poważny rozwój energetyki w tym rejonie rozpoczął się dopiero po II wojnie światowej.
Elektrociepłownia Ostrołęka A
W 1953 roku rozpoczęła się budowa elektrociepłowni w Ostrołęce. Pierwszy kocioł parowy typu OP-100 oraz pierwszy turbozespół „Stal” o mocy 14 MW oddano do użytku trzy lata później. Po kolejnych rozbudowach, w 1958 roku Elektrociepłownia Ostrołęka dysponowała mocą 80,5 MW. Niecałe 10 lat później osiągnęła już 121,5 MW. Był to pierwszy powojenny zakład przemysłowy w tym mieście, który dał początek rozwojowi przemysłu na Kurpiowszczyźnie. Powstały tam zakłady celulozowo-papiernicze, zakłady mięsne, szklarnia (gospodarstwo ogrodnicze – 12 ha pod szkłem) czy wytwórnia prefabrykatów i betonów komórkowych. W krótkim czasie dziesięciotysięczne miasteczko stało się ponad pięćdziesięciotysięcznym miastem. Stale rozwijający się przemysł powodował ciągły rozwój elektrociepłowni i wpłynął na wybudowanie elektrowni.
Elektrownia Ostrołęka B
Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną w północno-wschodniej Polsce spowodował przystąpienie do prac nad budową Elektrowni Ostrołęka B. Rozpoczęły się one w 1968, a zakończyły w 1972 roku. Po połączeniu elektrociepłowni i elektrowni powstał Zespół Elektrowni Ostrołęka. Budowa była opisywana w ówczesnej prasie pod hasłem „600 MW na 600 lat Ostrołęki”. Po raz pierwszy w Polsce, w ciągu jednego roku oddano wówczas 3 bloki energetyczne, po 200 MW każdy. W celu przyspieszenia budowy i ograniczenia jej kosztów m.in. zrezygnowano z etapu regulacji Narwi, zbliżono osie turbin o 6 m w stosunku do rozwiązań w innych elektrowniach blokowych czy wyposażono maszynownię tylko w jedną suwnicę. Tak powstała elektrownia relatywnie tania w budowie. W kolejnych latach wybudowano wiele obiektów i budynków pomocniczych, dzięki którym usprawniono jej eksploatację. W nowej elektrowni zastosowano sporo prototypowych rozwiązań jak kocioł OP 650 wiszący z całkowicie ruchomymi ścianami komory paleniskowej, kondensacyjne turbozespoły 200 MW 13 K-200 czy lokalizacja zakładu na wyjątkowo małym terenie.
Modernizacje, inwestycje, remonty
Pod koniec lat 80. w Zespole Elektrowni Ostrołęka przystąpiono do modernizacji urządzeń energetycznych. Rozpoczęto ją od elektrociepłowni, wymieniając zużyte i przestarzałe elektrofiltry oraz modernizując kotły. Urządzenia energetyczne obu zakładów uległy już znacznemu zużyciu, na co spory wpływ miało spalanie najgorszych gatunków węgla kierowanych do zakładów w okresie tzw. centralnego rozdzielnictwa węgla energetycznego. Niezbędna była więc również kompleksowa modernizacja Elektrowni Ostrołęka B. Na początku lat 90. wprowadzono zmiany, które dostosowywały bloki elektrowni do wymogów ochrony środowiska, zlikwidowano tzw. wąskie gardła technologiczne ograniczające dyspozycyjność elektrowni, poprawiono ekonomię wytwarzania i zmniejszono jednostkowe zużycie energii chemicznej paliwa oraz dostosowano bloki do wymogów regulacji UCPTE (Unii dla Koordynacji Produkcji i Przesyłu Energii Elektrycznej). Kolejna poważna modernizacja odbyła się w latach 2000-2004. Dzięki niej moc osiągalna Elektrowni Ostrołęka wzrosła z 600 MW do 647 MW.
Modernizacja wiązała się również z komputeryzacją. Pierwszym komputerem w Zespole Elektrowni Ostrołęka była polska Mera 9150. Została zakupiona w 1988 roku i była przeznaczona do obsługi Zakładowego Banku Informacji. Oczywiście wraz z rozwojem informatyki rozwijała się również komputeryzacja całego zakładu.
W połowie lat 90. firma stanęła przed wyzwaniem, jak energetycznie wykorzystać duże składy kory drzewnej z sąsiedniego zakładu celulozowo-papierniczego. Problem rozwiązano przy zastosowaniu nieznanego wówczas w Polsce fluidalnego spalania odpadów. W tym celu zmodernizowano w elektrociepłowni kocioł parowy nr 4. Kocioł uruchomiono w 1997 roku. Przemysłowe spalanie zrębków drzewnych rozpoczęto w 2002 roku, a w 2006 roku zrealizowano instalację współspalania węgla kamiennego i biomasy w kotłach energetycznych Elektrowni Ostrołęka B, co pozwoliło jej podwoić dotychczasową produkcję „zielonej energii”.
Kolejną inwestycją, która w znacznym stopniu zmniejszyła wpływ zakładu na środowisko naturalne, było uruchomienie w 2007 roku Instalacji Odsiarczania Spalin dla Elektrowni Ostrołęka B. Powstała ona w oparciu o klasyczną mokrą, wapienną metodę odsiarczania z mączką kamienia wapiennego jako sorbentem. W skali światowej jest to najczęstsza metoda odsiarczania spalin. Cechuje ją wysoki stopień usuwania dwutlenku siarki w połączeniu z wysoką dyspozycyjnością instalacji. Poza tym gips, który jest końcowym produktem odsiarczania, jest czystszy od gipsu naturalnego i może być wykorzystywany gospodarczo.
W 2007 roku doszło do konsolidacji Zespołu Elektrowni Ostrołęka SA z Koncernem Energetycznym Energa SA, co doprowadziło do utworzenia Grupy Energa.
10 grudnia 2008 roku nastąpiła zmiana nazwy firmy z Zespół Elektrowni Ostrołęka SA na Energa Elektrownie Ostrołęka SA.
W roku 2012 rozpoczęto prace nad uciepłownieniem trzech turbin 13K200 w wyniku czego w 2015 roku uruchomiono nowe źródło o mocy 220MWt (Nowy Człon Ciepłowniczy) produkujące energię cieplną na potrzeby mieszkańców Ostrołęki. Pierwsza tego typu proekologiczna inwestycja w Polsce zastąpiła starą i wysłużoną elektrociepłownię. Tym samym w EEO SA wprowadzono gospodarkę skojarzoną produkcji energii i uzyskano bardzo wysokie parametry sprawności bloku.
W 2015 roku wykonano również modernizację części wysoko- i niskoprężnej turbiny, generatora oraz transformatora bloku nr 2, w wyniku której obniżono jednostkowe zużycie ciepła, co przełożyło się na zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów (popioły) i ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Moc bloku wzrosła do 230 MW. Modernizacja została dofinansowana przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W 2016 roku przeprowadzono modernizację części wysokoprężnej turbiny bloku nr 3, w wyniku której nastąpiła poprawa sprawności wytwarzania oraz zwiększenie mocy osiągalnej tego bloku. Moc bloku wzrosła do 230 MW.
W 2017 i 2018 roku dwuetapowo zostały przeprowadzone prace remontowo - modernizacyjne na bloku nr 1, które obejmowały remont kapitalny: kotła OP-650, turbozespołu i urządzeń pomocniczych oraz modernizację części wysokoprężnej turbiny. Moc bloku wzrosła do 230 MW. Przeprowadzono również modernizację rozdzielnic 0,4 kV potrzeb własnych bloków 1,2,3.
Efektem modernizacji turbin bloków nr 1, 2 i 3, które odbyły się w latach 2015-2018 jest zwiększenie mocy osiągalnej Elektrowni Ostrołęka z 647 MW do 690 MW.
W latach 2015-2018 wykonano instalacje katalitycznego odazotowania spalin (SCR) i zmodernizowano elektrofiltry bloków 1, 2 i 3.
Zrealizowane prace inwestycyjne z zakresu ochrony środowiska na wszystkich blokach Energa Elektrownie Ostrołęka SA umożliwiają pracę elektrowni w wieloletniej perspektywie i spełniają wymagania wynikające z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 roku w sprawie ograniczenia emisji przemysłowych oraz konkluzji BAT.
W grudniu 2018 roku ukończono projekt inwestycyjny związany
z bezpieczeństwem energetycznym. Głównym celem budowy urządzenia hydrotechnicznego na rzece Narew było zabezpieczenie bloków energetycznych elektrowni przed niskimi stanami wody.
Prace inwestycyjne polegały na zabudowie jazu powłokowego (bukłakowego) w korycie rzeki. Konstrukcja piętrząca została wyposażona w unikalny system 3 zamknięć powłokowych bez filarów pośrednich w korycie rzeki. Pomiędzy zamknięciami pozostawiono wolne przestrzenie, dzięki którym przepuszczana jest woda, niezależnie od piętrzenia – co wynika z wymogów prawa, szczególnie w zakresie ochrony środowiska. W ten sposób utworzono dogodne miejsce do migracji organizmów wodnych oraz przepuszczania rumowiska.
